Eerder deze week publiceerde KPMG het kostprijsonderzoek (KPO) 2024 in relatie tot de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) Textiel. Dit onderzoek is uitgevoerd, in opdracht van Stichting UPV Textiel (SUT), om meer inzicht te krijgen in de kosten binnen de gehele textielketen. In hun reactie op het KPO trekt de stichting harde conclusies, die volgens ons bij vlagen te kort door de bocht zijn.

SUT stelt, op basis van het onderzoek, dat er “geen grote tekorten inname en verwerking textiel” zijn. Door zulke stevige conclusies te trekken, op basis van een onderzoek waar wij zo onze vraagtekens bij zetten, wordt de bestaande druk op de kringloopsector alleen maar verder opgevoerd. De vergoedingen voor de inzet, die kringlooporganisaties leveren om producenten te helpen met de verplichtingen waar zij aan moeten voldoen, is nu al laag en zal er niet eerlijker op worden.

Wat is de werkelijke prijs?

Onze leden herkennen zich niet in de resultaten van het onderzoek. Dat heeft volgens ons twee belangrijke oorzaken. Op de eerste plaats maakt KPMG geen onderscheid tussen Nederlands en buitenlands textiel. Zoals ook de NVRD in hun kritische reactie aangeeft, worden kosten en opbrengsten vermengd. Dit leidt tot onderschatting van de werkelijke kosten van Nederlands textiel. Ten tweede wordt er gerekend met gemiddelden van kosten en opbrengsten, terwijl die per activiteit enorm uiteenlopen tussen de verschillende dienstverleners. Als er zo’n grote spreiding is van resultaten en buitenlands textiel de beeldvorming verstoort, zou het praktisch onmogelijk moeten zijn om te generaliseren.

Maar nog belangrijker is de vraag wat nu de werkelijke prijs is van de diensten die worden geleverd, door met name kringlooporganisaties. De sociale en circulaire impact van kringlooporganisaties – zoals in participatieplekken, lokaal hergebruik en CO₂-reductie – komt in het onderzoek niet tot uitdrukking. Zo lang deze maatschappelijke waarde ontbreekt, zijn wij van mening dat er geen waardevolle conclusies getrokken kunnen worden uit het onderzoek.

Een onzeker onderzoek afhankelijk van aannames

In het onderzoek is data verzameld van een grote diversiteit aan dienstverleners. Dienstverleners die individueel op andere wijze hun administratie bijhouden, en er dus ook voor kiezen om die bijvoorbeeld niet te splitsen per processtap. Het gevolg daarvan is dat er gewerkt moest worden met verdeelsleutels en aannames. Geheel begrijpelijk -maar als daardoor voorbij wordt gegaan aan de verschillen tussen organisaties, maakt robuuste conclusies over al dan geen ketendeficit onmogelijk.

Bovendien geeft KPMG expliciet aan géén accountantscontrole of ‘assurance’ te hebben uitgevoerd. Er is dus geen zekerheid over de betrouwbaarheid van de cijfers. Het is een informatief rapport waarin geen uitspraken of aanbevelingen over vergoedingensystematiek of beleidskeuzes gedaan worden. Dat SUT direct in navolging op deze resultaten besluit te communiceren dat expliciet wél te gaan doen, baart ons zorgen.

Wat nu?

De gesprekken over de afspraken voor 2026 staan gepland. Onze inzet is ongewijzigd. Kringlooporganisaties maken een onlosmakelijk onderdeel uit van de textielketen en zijn noodzakelijk bij een sociaal- circulaire textielketen en moeten hiervoor een reële vergoeding ontvangen.

BKN blijft constructief betrokken bij de verdere ontwikkeling van het kostprijsmodel en bij een eerlijke, transparante en sociaal-circulaire textielketen.